کسب رتبه یک برنامه علمی پدافند غیر عامل در کشور/ همایش  ملی مجازی پاندمی کرونا و پدافند غیر عامل در بهمن ماه برگزار می‌شود

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-محدثه حسینی؛ طرح پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای در دانشگاه آزاد اسلامی در راستای اجرای سند دانشگاه اسلامی است و بر اساس راهبردهای «ساماندهی نظام موضوعات پژوهش‌ها، پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و فرآیند راهنمایی کارآمد جهت رفع نیازهای مادی و معنوی جامعه اسلامی با تأکید بر پیوستگی آموزش و پژوهش» و با رویکرد احصای چالش‌ها و اولویت‌های پژوهشی تراز اول کشور اجرایی شده و که این طرح به‌صورت مدام در حال به‌روزرسانی است.

پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی که با نام اختصاری «پایش آزاد» شناخته می‌شود به دنبال تبدیل چالش‌های کلان کشور به زمینه‌های پژوهشی است تا استاد و دانشجو بتوانند بر اساس آن موضوع پایان‌نامه و یا رساله را تعریف کنند.

بر اساس نظام پایش آزاد، برخی از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در یک موضوع خاص پیشران شده تا به حل چالش‌های کشور کمک کنند. پایش  آزاد دارای ۴۰ برنامه علمی می‌باشد که یکی از آن‌ها برنامه علمی پدافند غیرعامل است که این برنامه علمی را دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال برعهده دارد.

از همین رو خبرنگار آنا با مجری برنامه علمی پدافند غیر عامل، لاله فرهنگ متین به گفتگو پرداخته که مشرح آن در ادامه آمده است.

آنا: پایش آزاد و برنانه علمی پدافند غیر عامل را معرفی کنید. 

فرهنگ متین: پایش (پژوهش اثربخش یکپارچه شبکه‌ای) به یکپارچه سازی تحقیقات و هم‌افزایی و جهت دادن به پژوهش‌ها برای حل مسائل و مشکلات تراز اول کشور می‌پردازد.

در اردیبهشت ماه 1397 با صدور حکمی از استان تهران مجوز برنامه علمی پدافند غیر عامل واحد تهران شمال به این واحد دانشگاهی اعطا شد.

این برنامه علمی با رهنمون حمیدرضا خالدی رئیس واحد تهران شمال ذیل محورهای مختلفی، متناسب با قرارگاه‌هایی که در سازمان پدافند غیر عامل کشور وجود دارد، طراحی و برنامه‌ریزی شد. 

آنا: برنامه علمی پدافند غیر عامل چه حوزه‌هایی را در بر می‌گیرد؟ 

فرهنگ متین: مهم‌ترین بخش‌های این برنامه شامل حوزه‌های تهدیدات زیستی، حوزه شیمیایی و نانوفناوری و پرتوی، حوزه کالبدی، فنی مهندسی همچنین حوزه روانشناسی و روان شناختی، حوزه حقوق، روابط بین‌الملل، حوزه سایبری، حوزه مدیریت و ارزیابی ریسک، آینده پژوهی و حوزه اقتصاد و مدیریت است که به‌طور کلی در 10 حوزه دانشی مختلف تقسیم بندی شد.

از اردیبهشت 1397 کارهای تحقیقاتی و پژوهشی در این زمینه طی جلسات خرد جمعی با حضور اساتید واحد و صاحب‌نظران این مباحث در سازمان پدافند غیر عامل کشور و ..آغاز شد. 

آنا: برای پویاشدن این برنامه علمی چه گام‌هایی برداشته شده است؟

فرهنگ متین: از مهم‌ترین گام‌هایی که در ابتدا برداشته شد، برقراری ارتباط و شبکه سازی بین کارشناسان و مسئولان عالی رتبه در سازمان پدافند غیر عامل در معاونت‌های موضوعی مختلف، متناسب با حوزه‌های دانشی پدافند غیر عامل در واحد تهران شمال و ایجاد شبکه سازی نخبگان در واحد تهران شمال متناسب با محورها و حوزه‌های دانشی است که این مهم با استقبال و همراهی خوب همکاران هیئت‌علمی واحد تهران شمال، اساتید مدعو و سایر صاحب‌نظران همکار در این تحقیقات همراه شد.

آنا: هدف از تدوین و احصای چالش‌های برنامه علمی پدافند غیرعامل چیست؟ 

فرهنگ متین: یکی از اولین اهداف این برنامه علمی، طراحی نقشه جامع پژوهشی با هدف ارتقای تاب آوری در مواجهه با تهدیدات و آسیب پذیری های احتمالی در کشور بود که در گام اول به احصا چالش‌های این حوزه‌ها پرداخته شد.

برای احصای چالش‌ها نیاز بود اسناد بالادستی و نقشه راهبردی سازمان پدافند غیر عامل مورد مطالعه و توجه قرار بگیرد و از حضور نخبگان و صاحب‌نظران در واحد، سازمان و دانشگاه‌های معین مثل دانشگاه امام حسین(ع)، دانشگاه مالک اشتر و غیره در جلسات دعوت به هم‌اندیشی می‌شد. این فعالیت‌ها ادامه پیدا کرد تا در ابتدای سال 1398 نه جلد از نظام موضوعات در حوزه‌های مختلف احصا شد. 

طبق روال برنامه علمی نیاز بود در دبیرخانه پایش آزاد و استان این برنامه‌ها مورد داوری قرار بگیرند و بعد از اینکه در شورای راهبردی و کمیته ارزیابی و نظارت بررسی می‌شد، روی سامانه پژوهش‌یار قرار بگیرد.

با توجه به طیف وسیعی از زمینه‌های پژوهشی که احصا شد تا کنون نظام موضوعات حوزه اقتصاد و مدیریت، حقوق و روابط بین‌الملل، سایبری و همچنین یک بخش از تهدیدات زیستی در حوزه تهدیدات ذخایر ژنتیکی روی سامانه پژوهش‌یار در دسترس اساتید و دانشجویان علاقه‌مند برای کارهای تحقیقاتی در این حوزه قرار گرفته است و این مجموعه‌هایی که روی سامانه است بیش از 1600 زمینه پژوهشی را به خود اختصاص می‌دهد.

هر زمینه پژوهشی می‌تواند با بیش از 10 موضوع پایان‌نامه را برای تألیف و کار تحقیقاتی شامل شود. مابقی بخش‌ها در حال به روز رسانی و تدوین است و همچنین چالش‌های جدیدی با رویکرد فناورانه و سایبری در عصر کرونا در حال بررسی و تکمیل است.

آنا: لطفا از چرایی پرداختن به برنامه علمی پدافند غیر عامل بفرمایید.

متین فرهنگ: در این خصوص پرداختن به برنامه علمی به دلیل اهمیت کاربردی مفهوم ماهیت پدافند غیر عامل و دفاع غیرمسلحانه است. زمانی که تهدیدات عامدانه‌ای وجود دارد که از طرف دشمن می‌تواند حوزه‌ها و زیرساخت‌های مختلفی را مورد هجمه و تهدید قرار بدهد، یکی از راه‌های پیشگیری از این تهدیدات، راه‌کارها از حوزه پدافندغیر عامل است که به‌طور کلی بر روی شناسایی نقاط آسیب‌پذیری و شناسایی دارایی‌ها، با رویکرد مصونیت‌افزایی، بازدارندگی، تاب‌آوری، تداوم در عملکرد و مدیریت بحران سعی می‌کند.

چنانچه تهدیدی به حوزه‌های مختلف وارد شد کمترین آسیب را بتواند به سیستم مورد نظر وارد کند و مهم تر از آن مصونیت افزایی و ایجاد بازدارندگی در اعمال تهدیدات عامدانه است.

در حوزه دفاع غیر مسلحانه که بر مبنای دانش است، دانشگاه نقش مرجعیت علمی خود را دارد؛ چون این تهدیدات عامدانه دارای پیچیدگی‌هایی از نوع پیچیدگی فناوری است و همچنین در کنار خصومت، استراتژی ترکیب این تهدیدات سخت افزاری و نرم افزاری باعث می‌شود که تهدیدات هیبریدی، ترکیبی، پیچیده و پیشرو در دانش اتفاق بیافتد که دانشگاه می‌تواند نقش مهمی در این زمینه داشته باشد.

آنا: خروجی و دستاورد این برنامه علمی مورد استفاده چه سازمان و ارگانی قرار می‌گیرد؟

متین فرهنگ: با توجه به همکاری و تفاهم‌نامه‌ای که واحد تهران شمال در دی ماه 1397 با سازمان پدافند غیر عامل کشوری منعقد کرد و این تفاهم‌نامه مابین رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور و رئیس استان تهران منعقد گردید، سیاست کلی فعالیت‌های برنامه علمی مبتنی بر نیازهای آموزشی و پژوهشی سازمان پدافند غیر عامل است و در کنار آن نهادهای دولتی و غیر دولتی دارای بخش پدافند غیر عامل هستند.

به‌طور مثال در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حوزه پدافند غیر عامل وجود دارد در وزرات نفت و صنایع پتروشیمی به همین ترتیب، در نتیجه خروجی مطالعات دانشی، پژوهشی و آموزشی که می‌تواند از دستاوردهای برنامه علمی در این حوزه باشد مورد استفاده طیف وسیعی از سازمان‌ها، نهادهای خصوصی و دولتی قرار می‌گیرد.

آنا: چه تعداد پایان‌نامه و رساله در این برنامه علمی ثبت شده است.

متین فرهنگ: تاکنون 7 درصد از تمامی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های مقطع ارشد و دکتری در سامانه پژوهش‌یار از برنامه علمی استقبال کرده‌اند که از این میزان حدود بیش از 13 درصد از این میزان به برنامه علمی پدافند غیر عامل اختصاص دارد.

هم‌چنین در تدوین ده‌ها پروپوزال  پایان‌نامه در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری از برنامه‌های علمی پدافند غیر عامل استقبال کرده‌اند و پایان‌نامه‌های خود را تعریف و در حال کار تحقیقاتی هستند. نکته قابل توجه و با اهمیت در  پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تعریف شده ذیل این برنامه این است که دارای رویکرد مؤلفه‌های پدافند غیر عامل از جمله خوداتکایی، تاب‌آوری، مصونیت-افزایی، مدیریت بحران و غیره است.

از اتفاقات مهمی که در این چند وقت اخیر افتاده است این است که طبق ابلاغیه‌ای که از دفتر حوزه ریاست سازمان مرکزی و دبیرخانه پایش آزاد در خصوص ابلاغ رسمی رتبه بندی برنامه‌های علمی در سطح کلان کشور مطرح شده است، برنامه علمی پدافند غیر عامل در میان بیش از 35 برنامه علمی مصوب در سامانه پژوهش‌یار، رتبه اول را در سطح کشور کسب نموده اند و این رتبه با توجه به شاخص‌ها  مؤلفه‌های مختلفی که برای ارزیابی برنامه‌های علمی در دبیرخانه پایش آزاد در نظرگرفته شده است به این برنامه اختصاص داده شده است.

از مهم‌ترین مؤلفه‌ها  و شاخص‌های مدنظر تعداد و محتوای پژوهشی زمینه‌های پژوهشی، تعداد چالش‌های احصا شده، میزان استقبال دانشجویان و اساتید از نظر بازدید، اخذ پایان‌نامه و رساله در این حوزه همچنین تعداد تفاهم‌نامه‌های منعقد شده، مراکز تحقیقاتی و پروژه‌‌های برون دانشگاهی و اهداف پیشرویی که در یک برنامه علمی تعریف شده است که با مدیریت دانش با هدف حل مسئله طراحی شده است می تواند جزء مؤلفه‌های اصلی ارزیابی برای رتبه‌بندی درخصوص برنامه‌های علمی محسوب شود.

آنا: چه برنامه‌هایی پیشروی برنامه علمی پدافند غیرعامل است؟

فرهنگ متین: از مهم‌ترین اقداماتی که در حوزه پدافند غیرعامل انجام شد می‌توانیم به راه‌اندازی مدرسه عالی مهارتی پدافند غیرعامل در ابتدای سال 1398 و شروع به کار رسمی آن در ابتدای سال 1399 اشاره کرد که البته به دلیل همه‌گیری بیماری کرونا فعالیت‌های این مدرسه مهارتی تحت‌الشعاع این مسئله است‌.

البته با تفاهم‌نامه جدیدی که با سازمان پدافند غیرعامل و مرکز مطالعات راهبردی آن بسته شده است مقرر شد نظارت آموزشی در سطح متوسط تا مدیران عالی در حوزه پدافند غیرعامل به این مدرسه مهارتی واگذار شود و آموزش‌های مختلف در سطح عرضی و طولی جزء فعالیت‌های این مدرسه است.

همچنین مرکز تحقیقات مدیریت ریسک و تاب‌آوری با رویکرد پدافند غیرعامل جزء مراکز تحقیقاتی است که طرح اولیه آن در استان تهران مطرح شده است و تاکنون تعداد پروژه‌های تحقیقاتی در این راستا با سازمان‌های ذی‌ربط منعقد شده است.

برگزاری همایش  ملی مجازی پاندمی کرونا و پدافند غیر عامل

از مهم‌ترین اتفاقاتی که در پیش خواهیم داشت؛ برگزاری همایش  ملی مجازی پاندمی کرونا و پدافند غیر عامل است که در دهه فجر11 تا 18 بهمن ماه سال جاری این همایش ملی مجازی برگزار می‌شود.

با توجه به پاندمی کرونا و محدودیت در برگزاری همایش‌‌ها به‌صورت حضوری، قرار است این همایش‌ به صورت مجموعه‌ای از سلسله نشست‌ها در هفت محور اصلی که برگرفته از حوزه‌های دانشی مدیریت، اقتصاد، سلامت، سبک زندگی و غیره برگزار شود.

علاقه‌مندان می‌توانند برای شرکت در این همایش ملی مجازی که مقالات منتخب آن در مجلات معتبر به چاپ خواهد رسید، از طریق لینک و آدرس https://covid19conf.iau-tnb.ac.ir/fa
 اقدام کنند.

 علاقه مندان مقالات را به آدرس ایمیل در این سایت ارسال کنند. همچنین برای این مجموعه سلسله نشست‌ها، پیش نشست‌هایی طراحی شده است که می‌توانیم به 20 محور سخنرانی در حوزه حقوق و روابط بین الملل با محوریت کرونا و روابط بین الملل کرونا و مسائل حقوقی و پساکرونا و حکروایی در پساکرونا اشاره کرد که این سلسه نشست‌ها هم از 20 آبان 1399  تا 18 بهمن 1399 ادامه خواهد داشت.

انتهای پیام/۴۰۸۴/